A View From Afar ไกลดวงตา ใกล้ใจ

สารคดีท่องเที่ยวโดยนักเขียนและนักมานุษยวิทยาสองคน คนแรกเป็นอาจารย์ประจำคณะสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คนที่สองเป็นนักเขียนสารคดีรางวัลลูกโลกสีเขียว ประเภทสารคดีดีเด่นปี พ.ศ.2544 ถึงแม้จะแตกต่างกันโดยอาชีพ แต่สิ่งที่ทั้งสองคนมีเหมือนกันก็คือเป็นผู้ชื่นชอบการเดินทาง

การเดินทางของคนทั้งสองมิได้เป็นการเดินทางอย่างนักท่องเที่ยวธรรมดาๆ ทั่วไป หากแต่เป็นการเดินทางของ “นักมานุษยวิทยา” ที่พยายามศึกษาและเข้าใจถึงความแตกต่างในแต่ละวัฒนธรรม และในความต่างนี้เป็นกุญแจสำคัญที่จะช่วยลดความขัดแย้งของมนุษย์ลงได้ในหลายเรื่อง จนเกิดความเข้าใจ มองเห็นกันและกันมากขึ้นโดยปราศจากอคติ

“ทำไมคนชื่นชอบเขียนและอ่านสารคดีเดินทาง? หากใช้การเปรียบเทียบง่ายๆ  ความรู้ก็คือการเดินทาง คือความแตกต่าง ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ คือความห่างระหว่างสิ่งที่ปรากฏกับตาเรากับกฎเกณฑ์ภายในของสรรพสิ่งที่อยู่ลึกลงไป ความรู้ทางวัฒนธรรมก็คือ ระยะห่างระหว่างวัฒนธรรม หรือความต่างระหว่างวัฒนธรรมนั่นเอง  ผู้คนจะรู้สึกว่า ยิ่งได้เรียนรู้วัฒนธรรมที่มีระยะห่างจากของตนเท่าไร ก็จะยิ่งน่าตื่นเต้นเร้าใจ (exoticness)  ยิ่งสะสมความต่างทางวัฒนธรรมได้มากเท่าใด ก็เสมือนได้เรียนรู้วัฒนธรรมต่างๆ เหล่านั้นมากยิ่งขึ้น”

ธีรยุทธ บุญมี